Nhật Bản – một đất nước nổi tiếng với sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống cổ xưa và nhịp sống hiện đại – luôn biết cách lưu giữ những giá trị văn hóa độc đáo qua nhiều thế kỷ. Trong số những biểu tượng văn hóa lâu đời của Nhật, Hagoita là một trong những vật phẩm mang đậm nét truyền thống và có hành trình phát triển vô cùng đặc biệt. Từ một chiếc vợt gỗ đơn giản dùng trong trò chơi Hanetsuki vào dịp Năm Mới, Hagoita đã dần dần trở thành biểu tượng tâm linh, nghệ thuật, một vật phẩm trang trí mang ý nghĩa tinh thần sâu sắc, đặc biệt là trong các gia đình có con gái.
Sự phát triển của Hagoita là câu chuyện về sự tiếp nối giữa lối sống cổ xưa và xu hướng hiện đại, phản ánh rõ nét sự linh hoạt và sáng tạo của văn hóa Nhật Bản. Từ những niềm tin về việc xua đuổi tà ma và bảo vệ sức khỏe cho trẻ em, đặc biệt là các bé gái, cho đến sự thăng hoa của nghệ thuật truyền thống trong thời kỳ Edo, Hagoita đã không ngừng biến đổi và phát triển để phù hợp với các nghi lễ và lễ hội hiện đại như Hina Matsuri (Lễ hội búp bê dành cho bé gái).
Hành trình từ trò chơi Hanetsuki đến biểu tượng trang trí mang đậm nét truyền thống Nhật Bản
Cuộc thi Koginoko được tổ chức thường niên vào
mỗi tháng trong năm cho mọi tầng lớp
- Hagoita xuất hiện lần đầu tiên vào thời kỳ Muromachi (1336–1573) như một công cụ dùng trong trò chơi Hanetsuki – một trò chơi đối kháng giữa hai người, sử dụng vợt để đánh hane (một loại cầu lông được làm từ hạt cây và lông vũ). Trò chơi Hanetsuki chủ yếu được chơi vào dịp Tết với niềm tin rằng nó giúp xua đuổi tà ma và bảo vệ trẻ em khỏi bệnh tật, đặc biệt là bệnh đậu mùa.
- Ban đầu, Hagoita chỉ là những chiếc vợt gỗ đơn giản, được chế tạo để chơi trong các gia đình quý tộc và hoàng gia, rồi dần lan rộng đến các tầng lớp khác trong xã hội.
Triển lãm đặc biệt với những chiếc Hagoita ép tuyệt đẹp
Bảo tàng nghệ thuật tưởng niệm Kaburaki (1878-1972) của thành phố Kamakura
- Đến thời kỳ Edo(1603–1868), Nhật Bản chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ về văn hóa và nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật dân gian. Đây cũng là giai đoạn mà Hagoita được biến đổi từ một dụng cụ chơi đơn thuần trở thành tác phẩm nghệ thuật. Hình thức Oshie hagoita xuất hiện trong giai đoạn này – những chiếc Hagoita được trang trí bằng hình ảnh đắp nổi, thường là các nhân vật từ kịch Kabuki hoặc những truyền thuyết dân gian.
- Sự phát triển của nghệ thuật trang trí làm cho Hagoita trở nên phổ biến hơn, không chỉ để chơi mà còn dùng làm vật phẩm trang trí trong nhà vào dịp Tết. Những chiếc vợt Hagoita cầu kỳ, được làm thủ công tỉ mỉ, thể hiện sự tinh tế và gu thẩm mỹ của chủ nhân.
Hai geisha đang chơi Hanetsuki vào ngày đầu năm mới, khoảng năm 1910.
- Vào thời kỳ Minh Trị (1868–1912) và Taisho (1912–1926), khi Nhật Bản mở cửa giao lưu với phương Tây, nhiều yếu tố văn hóa phương Tây bắt đầu du nhập vào xã hội Nhật Bản. Dù vậy, Hagoita vẫn giữ được vị trí trong các nghi lễ và trò chơi truyền thống. Tuy nhiên, lúc này, Hagoita bắt đầu chuyển đổi rõ rệt từ một công cụ chơi Hanetsuki thành vật phẩm trang trí trong các dịp lễ hội như Năm Mới.
Cầu nối tinh thần giữa con người và văn hóa truyền thống Nhật Bản
1. Ý nghĩa sâu sắc trong việc bảo vệ trẻ em:
- Người Nhật quan niệm rằng chiếc Hagoita sẽ có sức mạnh bảo vệ trẻ em khỏi những thế lực tà ác và bệnh tật, đặc biệt là bệnh đậu mùa.
- Niềm tin này xuất phát từ sự nhẹ nhàng của trái cầu lông được làm từ hạt và lông vũ, và việc đánh trái cầu bay xa tượng trưng cho việc xua đuổi tà khí. Vì thế, Hagoita không chỉ là một công cụ để chơi mà còn được coi là một lá chắn tinh thần bảo vệ cho trẻ em trong những năm tháng đầu đời, giúp chúng tránh xa bệnh tật và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.
2. Biểu tượng gia đình và tình yêu thương qua từng thế hệ:
- Sự chuyển đổi lớn nhất về ý nghĩa tinh thần của Hagoita đến từ mối quan hệ giữa gia đình và con cái, đặc biệt là giữa cha mẹ và các bé gái. Vào thời kỳ Edo (1603–1868), Hagoita không chỉ còn được sử dụng cho trò chơi Hanetsuki mà trở thành một món quà mang tính biểu tượng. Vào dịp lễ Hina Matsuri – Lễ hội của các bé gái, các bậc cha mẹ tặng cho con gái mình một chiếc Hagoita để thể hiện tình yêu thương và sự bảo vệ.
- Trong văn hóa Nhật Bản, việc cha mẹ tặng quà vào những dịp lễ truyền thống không chỉ mang tính vật chất mà còn chứa đựng những lời chúc phúc và nguyện cầu bình an. Hagoita, với hình ảnh những nhân vật truyền thống được khắc họa tinh xảo trên vợt, thể hiện mong muốn của cha mẹ dành cho con cái: bình an, khỏe mạnh và may mắn. Trong mỗi gia đình Nhật Bản, những chiếc Hagoita được treo trong nhà như một dấu hiệu của tình yêu thương vô điều kiện và sự bảo vệ mà cha mẹ dành cho con cái, đặc biệt là con gái.
Cha mẹ thường tặng Hagoita cho con gái để thể hiện tình yêu thương và sự bảo vệ
3. Biểu tượng của sự may mắn và hy vọng về tương lai:
- Ngoài vai trò bảo vệ, Hagoita còn là biểu tượng của sự may mắn và hy vọng. Mỗi dịp Năm Mới, người Nhật tin rằng trưng bày Hagoita trong nhà sẽ giúp thu hút năng lượng tích cực và đem lại sự thịnh vượng cho cả gia đình. Những hình ảnh trang trí trên Hagoita, từ hình tượng thiên thần, hoa anh đào, đến các nhân vật công chúa, đều mang ý nghĩa tốt lành.
- Hagoita trở thành một biểu tượng phong thủy, tượng trưng cho may mắn và tài lộc. Người Nhật tin rằng, với một chiếc Hagoita được trưng bày trong nhà, họ sẽ gặp được nhiều điều may mắn và cuộc sống suôn sẻ trong suốt cả năm.
4. Biểu tượng của tình yêu và hạnh phúc:
- Theo quan niệm của người Nhật, Hagoita có khả năng xua đuổi tà khí và bảo vệ cô dâu, chú rể khỏi những điều không may trong cuộc sống. Điều này xuất phát từ truyền thuyết về việc làm cho quỷ dữ và năng lượng tiêu cực tránh xa những người sở hữu hagoita. Do đó, trong lễ cưới, một số gia đình Nhật Bản tặng hoặc trưng bày hagoita như một lời chúc phúc cho cặp đôi mới cưới, giúp họ tránh khỏi các trở ngại và có một cuộc sống hôn nhân yên bình, viên mãn.
- Không chỉ có ý nghĩa bảo vệ, Hagoita còn đại diện cho sự khởi đầu mới mẻ và hy vọng cho tương lai. Với các họa tiết hoa anh đào, hạc hay phượng hoàng, nó còn biểu trưng cho sự trường thọ, thịnh vượng và tình yêu vĩnh cửu. Việc tặng Hagoita trong ngày cưới cũng là một cách để chúc phúc cho cặp đôi có một cuộc sống hôn nhân hòa hợp và bền vững.
Hagoita họa tiết hoa thường được làm quà tặng trong các dịp kỷ niệm,
thể hiện tình cảm, sự trân trọng dành cho người
5. Sự tiếp nối tinh thần giữa quá khứ và hiện tại:
Trong thời hiện đại, dù trò chơi Hanetsuki không còn phổ biến, Hagoita vẫn giữ nguyên giá trị tinh thần quan trọng trong văn hóa Nhật Bản. Nó trở thành một biểu tượng của sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại, giữa những giá trị cổ xưa và cuộc sống mới.
Người Nhật vẫn trưng bày Hagoita trong các dịp lễ lớn, như một cách để duy trì sợi dây gắn kết với quá khứ. Mặc dù xã hội thay đổi và hiện đại hóa, nhưng thông qua Hagoita, người Nhật vẫn giữ được những giá trị tinh thần cốt lõi của mình. Đây là minh chứng cho sức mạnh bền bỉ của truyền thống trong văn hóa Nhật Bản, nơi những giá trị tinh thần được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, không chỉ qua lời nói mà còn qua các biểu tượng văn hóa.
Hagoita được dung làm quà tặng vào đầu năm mới với ngụ ý tốt lành,
mang may mắn đến cho người sở hữu
Hagoita, từ một vật phẩm dùng trong trò chơi hanetsuki, đã trải qua một hành trình phát triển đầy ý nghĩa trong suốt nhiều thế kỷ. Đối với người Nhật, nó không chỉ đơn thuần là một món đồ giải trí mà còn là một biểu tượng của những giá trị văn hóa, tâm linh và gia đình. Hagoita trở thành biểu tượng của sự bảo vệ và may mắn, được trao tặng như một lời chúc phúc từ cha mẹ dành cho con cái, đặc biệt là các bé gái. Mỗi chiếc Hagoita được trang trí tỉ mỉ, chứa đựng trong nó những niềm hy vọng và ước nguyện tốt lành cho sự bình an và thịnh vượng trong tương lai.
Trong thế giới hiện đại, dù xã hội Nhật Bản đã thay đổi và có nhiều tiến bộ, người Nhật vẫn gìn giữ những chiếc Hagoita như một phần của di sản văn hóa dân tộc. Sự hiện diện của Hagoita trong các gia đình không chỉ là một dấu hiệu của lòng tự hào dân tộc, mà còn là cách để các thế hệ mới duy trì mối kết nối tinh thần với tổ tiên và với những giá trị văn hóa đã định hình nên bản sắc Nhật Bản.
Với Hagoita, người Nhật không chỉ gìn giữ những niềm tin tâm linh của tổ tiên, mà còn tìm thấy sự bình an và thịnh vượng trong cuộc sống hiện tại, từ đó truyền tải những giá trị ấy cho các thế hệ tiếp theo. Hagoita không chỉ tồn tại như một món đồ vật, mà là một biểu tượng tinh thần sâu sắc, gắn bó chặt chẽ với văn hóa và linh hồn của đất nước Nhật Bản.